Roken blijft één van de grootste bedreigingen voor de volksgezondheid. In België rookt ongeveer 19% van de bevolking en hoewel dat cijfer de laatste jaren licht daalt, blijft tabaksverslaving een hardnekkig probleem. Gelukkig zijn er tal van hulpmiddelen om succesvol te stoppen. Je apotheker kan hierbij een belangrijke rol spelen door je te ondersteunen bij je rookstoptraject.
Roken tast bijna elk orgaan aan en verhoogt het risico op ernstige aandoeningen zoals:
- Longkanker en andere kankers: tabaksrook bevat meer dan 70 kankerverwekkende stoffen.
- Longaandoeningen: chronische bronchitis en COPD komen veel voor bij rokers.
- Hart- en vaatziekten: roken verhoogt de kans op beroertes en hartinfarcten door vernauwde bloedvaten.
- Verminderde vruchtbaarheid: zowel mannen als vrouwen ondervinden negatieve effecten op hun voortplantingssysteem.
- Vroegtijdige veroudering: roken versnelt de huidveroudering en verhoogt het risico op osteoporose.
Waarom stoppen?
- De voordelen van rookstop zijn talrijk en treden vaak sneller op dan men denkt:
- Binnen 20 minuten begint je bloeddruk en hartslag te normaliseren.
- Binnen 2 dagen verbetert je reuk- en smaakvermogen.
- Binnen 3 dagen kan je gemakkelijker ademen en heb je meer energie.
- Na 5 jaar jaar is je risico op een hartinfarct gehalveerd.
- Na 10 jaar is het risico op longkanker gehalveerd ten opzichte van een roker.
Ook je slaapkwaliteit en algemene levenskwaliteit verbeteren en je hebt minder kans op tandvleesproblemen.
Hoe stop je met roken?
Stoppen met roken is een grote uitdaging. Er zijn tal van hulpmiddelen en methoden die de kans op succes vergroten.
1. Therapie en gedragsverandering
Mentale voorbereiding en een goede motivatie zijn cruciaal. Een rookstopplan opstellen met concrete doelen en beloningen kan helpen. Een tabakoloog, je huisarts of huisapotheker kunnen je hierin ondersteunen en de verschillende hulpmiddelen toelichten.
2. Nicotine vervangende therapieën
Pleisters, kauwgom, zuigtabletten en sprays verminderen ontwenningsverschijnselen en verhogen je slaagkans om te stoppen met roken. Ze worden vooral aanbevolen als je meer dan tien sigaretten per dag rookt. Je apotheker kan je helpen bij de keuze van de juiste producten op jouw maat. Vaak wordt er een langwerkend product (bv. de pleister) gecombineerd met snelwerkende vervangers (bv. kauwgom of spray) om een opkomende drang naar roken terug te dringen. Sommige mutualiteiten voorzien een extra tussenkomst voor deze middelen.
3. Medicatie
Er bestaan geneesmiddelen die de drang naar nicotine verminderen. Vaak werken ze even goed als nicotine-vervangende middelen, maar kan je wat meer ongewenste effecten krijgen. Deze medicatie moet worden voorgeschreven door een arts.
4. Begeleiding door een tabakoloog
Een tabakoloog is een specialist in rookstopbegeleiding die ondersteuning biedt via individuele of groepssessies. In België worden deze sessies gedeeltelijk terugbetaald door de mutualiteit, waardoor de drempel lager wordt.
5. De Buddy Deal campagne
Ondersteuning door vrienden, familie of collega's verhoogt de kans op succes aanzienlijk. Een 'buddy deal' houdt in dat je samen met iemand stopt of steun krijgt van een niet-roker die je motiveert. Via een campagne van Stichting Tegen Kanker kan je je jaarlijks (vanaf maart) inschrijven als 'stopper' om vanaf de maand mei met de steun van je 'buddy' te stoppen met roken.
"Help, ik heb last van ontwenningsverschijnselen!"
Wanneer je rookt, raakt je lichaam gewend aan nicotine. Die stof beïnvloedt je hersenen en zorgt ervoor dat er dopamine vrijkomt - ook wel het 'gelukshormoon' genoemd. Daardoor voel je je even goed, maar je hersenen passen zich aan en gaan hierop rekenen. Stop je met roken? Dan moet je lichaam weer wennen aan een leven zonder nicotine. Dit kan dus ontwenningsverschijnselen veroorzaken.
Slim omgaan met afkickverschijnselen
Stoppen met roken is een moedige beslissing. Maar vaak krijg je last van ontwenningsverschijnselen zoals een geïrriteerd gemoed, hoofdpijn, angst, concentratiemoeilijkheden, slapeloosheid, meer eetlust, constipatie,... De lijst is lang maar wees gerust, niet iedereen die stopt met roken heeft er last van én de hulpmiddelen die we hierboven reeds hebben vermeld gaan die afkickverschijnselen verminderen of onderdrukken. Weet ook dat ze slechts tijdelijk zijn. De meeste beginnen op te treden tijdens de eerste stopweek. Vaak beginnen ze af te nemen vanaf de derde tot vierde stopweek.
Hier nog enkele tips om vol te houden:
- Roken is meer dan een verslaving, het is dikwijls een gewoonte. Probeer de slechte gewoonte in te ruilen voor een gezonde optie: drink een glas water of een kop thee op momenten dat je het roken mist. Probeer vooral de sigaret niet te vervangen door het eten van zoetigheid om zo gewichtstoename te beperken.
- Concentratieproblemen zijn heel normaal in deze periode. Plan daarom je belangrijke taken in de ochtend, wanneer je energie meestal het hoogst is.
- Merk je dat je prikkelbaar wordt? Dan kan lichaamsbeweging enorm helpen, zelfs een korte wandeling van 10 minuten vermindert al stress en doet je goesting in een sigaret afnemen.
- 's Avonds kunnen de ontwenningsverschijnselen soms sterker aanvoelen. Zorg voor ontspanning door bijvoorbeeld een warm bad te nemen of te lezen.
- Wat ook kan helpen is het bijhouden van je successen in een dagboek. Elke dag zonder een sigaret is een overwinning.
- Heb je een moeilijk moment? Telefoneer een vriend of familielid die je steunt in je beslissing.
Onthoud dat elk ontwenningsverschijnsel betekent dat je lichaam aan het herstellen is. De zin om te roken komt in golven en gaat ook weer voorbij. Met elke dag die voorbijgaat, wordt je sterker en gezonder. Heb je nog vragen? Kom gerust langs in onze apotheek en wij helpen je graag verder. Want wij zien je graag, stoppen met roken.